Marshall-plan (officieel "Europe Reconstruction Program" genoemd) - een programma om Europa te helpen na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945). Het werd in 1947 voorgesteld door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George C. Marshall en trad in werking in april 1948. 17 Europese staten namen deel aan de uitvoering van het plan.
In dit artikel zullen we de belangrijkste kenmerken van het Marshall-plan bekijken.
Geschiedenis van het Marshallplan
Het Marshallplan was bedoeld om naoorlogse vrede in West-Europa te bewerkstelligen. De Amerikaanse regering was om verschillende redenen geïnteresseerd in het gepresenteerde plan.
Met name de Verenigde Staten hebben officieel verklaard dat zij willen en willen helpen bij het herstel van de Europese economie na een verwoestende oorlog. Bovendien probeerden de Verenigde Staten handelsbarrières uit de weg te ruimen en het communisme uit de machtsstructuren te verwijderen.
Het hoofd van het Witte Huis was destijds Harry Truman, die de gepensioneerde generaal George Marshall de functie van staatssecretaris in de presidentiële administratie toevertrouwde.
Het is vermeldenswaard dat Truman geïnteresseerd was in de escalatie van de Koude Oorlog, dus hij had iemand nodig die de belangen van de staat op verschillende terreinen zou behartigen. Als gevolg hiervan was Marshall bij uitstek geschikt voor dit doel, met hoge intellectuele capaciteiten en intuïtie.
Europees herstelprogramma
Na het einde van de oorlog bevonden veel Europese landen zich in erbarmelijke economische omstandigheden. De mensen misten de essentie en ervoeren ernstige hyperinflatie.
De ontwikkeling van de economie verliep extreem traag en ondertussen werd het communisme in de meeste landen een steeds populairdere ideologie.
De Amerikaanse leiders maakten zich zorgen over de verspreiding van communistische ideeën en zagen dit als een directe bedreiging voor de nationale veiligheid.
In de zomer van 1947 kwamen vertegenwoordigers van 17 Europese staten in Frankrijk bijeen om het Marshallplan te overwegen. Officieel was het plan gericht op een snelle ontwikkeling van de economie en het wegnemen van handelsbelemmeringen. Als gevolg hiervan trad dit project in werking op 4 april 1948.
Volgens het Marshall-plan beloofden de Verenigde Staten 12,3 miljard dollar aan kosteloze hulp, goedkope leningen en langlopende huurcontracten gedurende 4 jaar te verstrekken. Door zulke genereuze leningen te verstrekken, streefde Amerika egoïstische doelen na.
Feit is dat de Verenigde Staten na de oorlog de enige grote staat waren waarvan de economie op een hoog niveau bleef. Dankzij dit is de Amerikaanse dollar de belangrijkste reservevaluta ter wereld geworden. Ondanks een aantal positieve aspecten had Amerika echter een afzetmarkt nodig, dus moest Europa in een stabiele staat verkeren.
Zo investeerden de Amerikanen bij het herstel van Europa in hun verdere ontwikkeling. Men mag niet vergeten dat, volgens de voorgeschreven voorwaarden in het Marshallplan, alle toegewezen middelen uitsluitend konden worden gebruikt voor de aankoop van industriële en landbouwproducten.
De Verenigde Staten waren echter niet alleen geïnteresseerd in economische, maar ook in politieke voordelen. De Amerikanen hadden een bijzondere afkeer van het communisme en zorgden ervoor dat alle landen die aan het Marshallplan deelnamen, communisten uit hun regeringen verdreven.
Door de pro-communistische krachten uit te roeien, had Amerika in feite invloed op de vorming van de politieke situatie in een aantal staten. De betaling voor economisch herstel voor de landen die leningen ontvingen, was dus een gedeeltelijk verlies van politieke en economische onafhankelijkheid.
